Xəstəliyindən qorxma!
Xroniki xəstəliyi olanlara ediləcək ilk tövsiyə xəstəlikdən qorxmamalarıdır. Çünki bədənin şəxsən özü ağrısız yaşamaq üçün bütün imkanlarından istifadə edər. "İşləyən dəmir parıldayır" prinsipindən yola çıxaraq orqanizmin on altı və qayğının göstərilməsinə diqqət göstərmək lazımdır.
Bu etinasızlığı xroniki xəstəliyi olmayanların da göstərməsi lazımdır. Ancaq xroniki xəstəliyi olanlar bir də davamlı dərman istifadə etdikləri üçün daha çox diqqət göstərməlidirlər. Xəstələr sağlamlıqları üçün vaxt və əmək xərcləmək məcburiyyətindədirlər. Bu səbəblə xəstəliklərini tam tanıması və xəstəliklərilə bağlı hər cür məlumat almaları lazımdır.
Xəstəliyini dinlə!
Xəstəliyin tələblərini yerinə yetirmək vərdişlərin insana verdiyi ləzzətdən daha faydalıdır. İnsanlar vərdişlərindən və xüsusən yemə vərdişlərindən asanlıqla əl çəkməz. Xəstəlik öz axarında gedərkən öz vərdişlərini qəbul etdirir. Bunu edərkən də dünyanın ən qəddar üsullarını istifadə edir.
Onun istədiyi edilməzsə xəstə özünü ya təcili xidmətdə və ya geniş mənada ölüm-qalım mübarizəsi verərkən, yaxud əməliyyatda ayağı kəsilərkən tapır. Bu səbəbdən həkimin qidalanma, fiziki aktivlik və müntəzəm dərman istifadə haqqındakı tövsiyələri xəstəliyin tələb etdiyi şeylərdir.
İdeal bədən ağırlığında qal!
İdeal bədən ağırlığında olan xəstənin xəstəliyinin gedişatı daha yolunda gedər. Ancaq xəstələrin ən çox çətinlik çəkdiyi şey ideal bədən ağırlığında qalmaqdır. Xroniki xəstəliyi olanlar əsla kökəlməməlidirlər. Köklük orqanizmdəki artıq enerjinin yağa çevrilərək toplanmasıdır.
Bu artıq yağın da qidalanması, yer tutması, hormonal tarazlığı pozması, hərəkət qabiliyyətini məhdudlaşdırması kimi bir çox arzuolunmaz nəticələri vardır. Xəstəlik diaqnozu qoyduğu andan etibarən artıq kiloqramlardan qurtulmağın yollarına baxılmalıdır. Ancaq həddindən artıq zəifləmək də doğru deyil.
İdeal bədən çəkisinin aşağısına düşmək orqanizmdəki faydalı molekullardan çalmaq mənasına gəlir ki, bu da orqanizm fəaliyyətində problemlərə səbəb olur. Zəif insanların ən böyük problemi infeksiyalara qarşı daha həssas olmalarıdır. İdeal bədən ağırlığına çatmağın və bunu davam etdirməyin iki əsas yolu vardır: Balanslı qidalanma və fiziki aktivlik.
Gəzintiyə çıx!
Həftədə ən az 4 gün səhərlər yarım saatlıq gəzmək gözəl bir başlanğıcdır. İşləyənlər üçün ən praktik təklif, işə piyada gedib gəlməkdir. Böyük şəhərlərdə əksəriyyətlə nəqliyyat vasitəsindən istifadə etmək lazım gəldiyindən öz avtomobilini istifadə edənlər ev və iş yerinə uzaq bir yerə park edə bilərlər. Sərnişin daşımağı istifadə edənlər isə bir iki dayanacaq əvvəl enərək və ya sonra minərək özlərinə gəzmək üçün zaman və məsafə tənzimləyirlər.
İnfeksiyalardan müdafiə!
Xroniki xəstəliyi olan adam var olan probleminə yenilərini əlavə etməməlidir. Çünki istər yeni xəstəliyin müalicə prosesi, istərsə də infeksiyanın təsirləri xroniki xəstəliyin gedişinə təsir edər. Bu səbəblə immunitet sistemi gümrah tutulmalı, xəstəlik yaradacaq amillərə qarşı lazımi qoruma tədbirləri alınmalıdır. Müntəzəm tibbi nəzarətlərə etinasızlıq etmə!
Müntəzəm tibbi nəzarətlərinə etinasız yanaşma!
Yoxlanışa gəlməzdən əvvəl məsləhət edilmək istənən məqamların bir kağıza qeyd edilməsi həkim-xəstə görüşünün səmərəsini artırır. Beləliklə başa taxılan şeylər üstündən keçmədən verilmiş olur. Bəzi xəstələr özlərini yaxşı hiss etdikləri üçün həkim nəzarətinə getmək istəmirlər. Ancaq tibbi nəzarətlərdə şikayətlərlə yanaşı müayinə və laboratoriya təhlilləri də aparılır.
Bu səbəblə xəstəyə əziyyət verməyən, ancaq yolunda getməyən hallar bu gündəlik yoxlanışlarda ortaya çıxa bilər və erkəndən tədbir almaq olar. Xəstənin tibbi idarələrində yanında səsyazma cihazı alması, sonradan qulaq asıb əksik və ya yanlış anlamalardan qorunması baxımından faydalı olar.
Xəstəliyinin təhsilini al!
Xəstəliyin tələb etdiyi vasitə, alət və cihazların istifadəsini öyrənmək lazımdır. KOAH və ya asma xəstəliyində bəzi dərmanlar nebülizatör və ya xəzinə ilə həyata keçirərkən bəzi dərmanlar bəzi xüsusi istismar alətləri bazara sürülmüşdür. Bu cihazların düzgün istifadə edilməməsi müalicəni ləngitdiyi kimi işlərin pisləşməsinə də səbəb ola bilər. Yeni təzyiq aləti və qan şəkəri ölçü alət və əlavələrini, insulin qələmlərini istifadə etməyi öyrənmək lazımdır. Hazırda bütün xroniki xəstələr üçün təhsil proqramları istehsal edilmiş və həyata keçirilir.
Ölçü üsullarına tabe ol!
Evdə keçirilməsi lazım olan sahələrin üsuluna uyğun aparılması lazımdır. Məsələn, qan şəkəri üçün ən az 8 saatlıq tam aclıq lazımdır. Müayinədən əvvəl 8 saat ərzində ağızdan heç bir şey keçməməlidir. Su belə içilməməlidir.
Korrektə etdi: Hürü Mustafayeva